Cmentarz żydowski w Wińsku doczeka się renowacji. 220 tysięcy złotych otrzymała gmina Wińsko z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Dzisiaj w Urzędzie Marszałkowskim we Wrocławiu specjalną umowę podpisał Marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski, wicemarszałek Marcin Gwóźdź oraz Wójt gminy Jolanta Krysowata – Zielnica. Dofinansowanie dotyczy operacji Zachowanie dziedzictwa kulturowego gminy Wińsko poprzez odnowienie zabytkowych obiektów z nadaniem im nowych funkcji: cmentarz żydowski – etap I.
Cmentarz żydowski w Wińsku – historia i miejsce
Cmentarz żydowski w Wińsku znajduje się na zalesionym zboczu niewielkiego wzniesienia przy obecnej ul. Piłsudskiego. Prowadzi do niego długi szpaler drzew. Zgodnie z zarządzeniem władz z 1814 r., ludność żydowska musiała zadbać o założenie własnej nekropolii, jeśli zmuszona była transportować zwłoki na miejsce pochówku odległe ponad 1 milę, czyli 1,6 km. Ziemia pod przyszły cmentarz została zakupiona w 1827 r. przez trzy zamieszkujące wówczas żydowskie rodziny: Markusa Löbela Sachsa, Abrahama Kantera i Jonasa Arrnsteina.
Rok później nastąpiło otwarcie nekropolii, a po dwóch latach zbudowano wokół terenu cmentarza drewniany parkan (zastąpiony wkrótce murem kamiennym, a w 1883 r. ceglanym ogrodzeniem). W 1844 r. gmina żydowska zwróciła się do władz miasta z prośbą o pozwolenie na założenie nowego cmentarza, motywując swą decyzję faktem, iż istniejąca nekropolia położona była na terenach podmokłych. Władze jednak odrzuciły ową prośbę. W 1904 r. zakupiono karawan do transportu zwłok. Do 1914 r. na cmentarzu pochowano około 60 osób.
Cmentarz zajmuje powierzchnię około 0,07 ha i jest otoczony częściowo zniszczonym ceglanym murem. Do czasów dzisiejszych nie zachowała się główna brama. W obrębie cmentarza znajduje się około 30 nagrobków. Dominują typowe macewy, pochodzące z drugiej połowy XIX w. Najstarszy nagrobek upamiętnia Jonasa Arrnsteina, zmarłego w dn. 9 maja 1836 r. Inskrypcje są przeważnie dwujęzyczne – niemiecko-hebrajskie.
Od 10 lat cmentarz znajduje się pod opieką Natali Bartczak-Nagler, który prowadzi na nim prace porządkowe. W 2014 r. Natalia Bartczak-Nagler napisała pracę magisterską Cmentarz żydowski w Wińsku, powiat Wołów, zawierającą między innymi historię społeczności żydowskiej w Wińsku, opis cmentarza oraz katalog zachowanych nagrobków.
inf.wł./kirkuty.xip.pl