Znalezione nie kradzione? Co na to prawo?
Popularne powiedzenie „znalezione, niekradzione” zna chyba każdy. Jednak rzeczywistość prawna jest zupełnie inna – znalezienie cudzej rzeczy wiąże się z konkretnymi obowiązkami. Co należy zrobić, gdy znajdziemy portfel, telefon lub inny przedmiot? Jakie są konsekwencje prawne zaniedbania tych obowiązków? I wreszcie – kiedy znalazcy przysługuje znależne?
Co zrobić ze znalezioną rzeczą?
Zgodnie z polskim prawem osoba, która znajdzie zgubiony przedmiot, powinna przede wszystkim niezwłocznie podjąć próbę odnalezienia właściciela. Może to być np. skontaktowanie się z osobą, której dane są na dokumentach, lub przekazanie rzeczy odpowiednim instytucjom.
Przedmiot można zgłosić i przekazać:
- do Biura Rzeczy Znalezionych, które działa przy starostwach powiatowych,
- na najbliższym komisariacie policji, szczególnie gdy chodzi o rzeczy cenne lub zawierające dokumenty tożsamości,
- zarządcy budynku – jeśli przedmiot został znaleziony w konkretnym obiekcie (np. w galerii handlowej),
- kierowcy, motorniczemu lub konduktorowi, jeśli zguba pochodzi z transportu publicznego.
Niepodjęcie żadnych działań w terminie dwóch tygodni może zostać potraktowane jako przywłaszczenie. Jest to czyn zabroniony, za który grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. W przypadku, gdy wartość znalezionej rzeczy przekracza 800 zł, mowa o przestępstwie, za które konsekwencje są jeszcze poważniejsze.
Kiedy należy się znależne?
Oddanie znalezionej rzeczy jej właścicielowi to nie tylko obowiązek, ale też szansa na otrzymanie znależnego. Polskie prawo przewiduje dla uczciwego znalazcy nagrodę w wysokości do 10% wartości przedmiotu.
Aby otrzymać znależne, należy:
- Zgłosić chęć jego otrzymania najpóźniej w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej do jej odbioru.
- Jeśli rzecz jest przechowywana w Biurze Rzeczy Znalezionych lub przez starostę, poinformować te instytucje o żądaniu znależnego w terminie do miesiąca od dnia otrzymania informacji o wydaniu rzeczy właścicielowi.
Przepis ten ma na celu zachęcenie znalazców do uczciwego postępowania, jednak warto pamiętać, że zgłoszenie żądania znależnego wymaga zachowania wspomnianych terminów i zasad.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Zarówno zgubienie, jak i znalezienie rzeczy to sytuacje, w których warto zachować czujność. Gdy zgubimy np. portfel, telefon czy dokumenty, warto natychmiast podjąć kroki w celu zminimalizowania ryzyka kradzieży tożsamości lub utraty środków na koncie. Należy:
- Zastrzec dokumenty w banku,
- Zablokować karty płatnicze oraz telefon, jeśli był w nich zapisany np. system płatności mobilnych.
Podsumowując, znalezienie cudzej rzeczy może wiązać się z korzyściami, ale również obowiązkami. Postępując zgodnie z prawem i zasadami uczciwości, możemy mieć pewność, że spełniliśmy swój obowiązek wobec właściciela, a sami unikniemy nieprzyjemnych konsekwencji prawnych.