O tym, że piecza zastępcza to bardzo ważna sprawa dla Powiatu Lubińskiego świadczy fakt, że powołano do życia instytucję, której celem jest dbanie o rodzinę.
Jak Powiatowy Ośrodek Pieczy Zastępczej w Lubinie wspiera pieczę zastępczą, ile rodzin zastępczych działa na terenie powiatu, na jakie wsparcie mogą liczyć dorośli wychowankowie domów dziecka – zachęcamy do przeczytania rozmowy z Arturem Tórzem, dyrektorem Powiatowego Ośrodka Pieczy Zastępczej w Lubinie.
Czy na terenie powiatu lubińskiego nie ma problemów ze znalezieniem rodzin zastępczych? Jeśli są trudności, to z czego wynikają?
– Znalezienie kandydatów na rodziców zastępczych nie jest łatwe. Po pierwsze, spośród tych, którzy się zgłaszają trzeba wybrać takich, którzy spełniają wszystkie kryteria, żeby w ogóle móc zostać rodziną zastępczą.
Po drugie, trzeba prowadzić kampanie informacyjne, żeby zachęcać mieszkańców do zgłaszania się i zakładania takich rodzin. Niestety wciąż jest ich za mało i trzeba ciągle pracować nad tym, żeby przekonywać ludzi, że bycie rodziną zastępczą jest czymś wspaniałym, że pomagamy w ten sposób drugiemu człowiekowi i dajemy mu szanse na normalne życie. Zbyt mała liczba kandydatów bierze się poniekąd stąd, że społeczeństwo wciąż jest niedoinformowane czym jest rodzina zastępcza i na jakich zasadach funkcjonuje. To wszystko powoduje, że ludzie nie do końca mają świadomość na czym polega taka praca i z obawy przed tym nie zgłaszają się, choć jestem przekonany, że mamy w powiecie bardzo dużo rodzin, które mogłyby być wspaniałymi rodzinami zastępczymi. Naszym celem jest docieranie z informacją do jak największej liczby mieszkańców i zapewnienie jak największej liczbie dzieci warunków zbliżonych do tych panujących w rodzinach biologicznych.
Oficjalna strona Powiatowego Ośrodka Pieczy Zastępczej w Lubinie
Ilu rodzin brakuje obecnie?
– Trudno odpowiedzieć na to pytanie. Od kilku lat utrzymuje się tendencja wzrostowa w zakresie liczby dzieci kierowanych przez sądy do pieczy zastępczej, natomiast liczba kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wciąż jest niewystarczająca. Dlatego też zachodzi konieczność umieszczania dzieci, także tych małych, w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, które nie są przystosowane do sprawowania opieki nad dziećmi poniżej 10 r.ż. Staramy się jednak robić wszystko, żeby tak jak powiedziałem wcześniej, powstało jak najwięcej rodzin zastępczych, bo właśnie w nich dzieci mają szansę na normalne życie.
Ile rodzin zastępczych funkcjonuje w poszczególnych gminach powiatu lubińskiego?
– W chwili obecnej na terenie Powiatu Lubińskiego funkcjonują 143 rodziny zastępcze oraz 4 rodzinne domy dziecka – po 1 w Gminie Lubin i Gminie Ścinawa i 2 w Gminie Rudna. Najwięcej rodzin zastępczych zamieszkuje na terenie Miasta Lubin, aż 105 rodzin, w tym jedna rodzina zastępcza zawodowa. Gminę Lubin zamieszkują 24 rodziny zastępcze, Gminę Rudna – 8 rodzin. Najmniej rodzin działa na terenie Gminy Ścinawa – 6 rodzin.
Jaki rodzaj pieczy zastępczej przeważa na terenie powiatu lubińskiego: rodziny zastępcze niezawodowe, rodziny zastępcze zawodowe (w tym pełniące funkcję pogotowia rodzinnego), czy też rodzinne domy dziecka?
– Na terenie Powiatu Lubińskiego, podobnie jak na terenie całego kraju, w znacznym stopniu przeważają rodziny zastępcze spokrewnione tworzone przez dziadków bądź rodzeństwo dziecka. Aktualnie jest ich aż 109. Poza tym funkcjonują 33 rodziny zastępcze niezawodowe, z czego tylko 5 deklaruje gotowość przyjmowania kolejnych dzieci pod opiekę, głównie w wieku niemowlęcym i przedszkolnym. Ponadto w Powiecie Lubińskim funkcjonuje 1 rodzina zastępcza zawodowa oraz 4 rodzinne domy dziecka, z czego 2 powstały na początku br. W chwili obecnej Powiatowy Ośrodek Pieczy Zastępczej w Lubinie pracuje nad utworzeniem kolejnej rodziny zastępczej zawodowej na terenie Lubina. Niestety w dalszym ciągu nie udało się utworzyć u nas pogotowia rodzinnego z uwagi na brak kandydatów, którzy byliby gotowi przyjmować dzieci w ramach interwencji o każdej porze dnia i nocy. Robimy jednak wszystko, żeby w końcu takie pogotowie powstało.
Jakie działania podejmuje Powiatowy Ośrodek Pieczy Zastępczej w Lubinie, aby wspierać pieczę zastępczą?
– Powiatowy Ośrodek Pieczy Zastępczej w Lubinie zajmuje się przede wszystkim realizacją ustawowych zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Lubińskiego. Poza obowiązkowymi zadaniami, określonymi ściśle w przepisach prawa, Ośrodek podejmuje liczne działania na rzecz promowania rodzicielstwa zastępczego w środowisku lokalnym. Przede wszystkim prowadzimy własną Kampanię informacyjną pt. „Podziel się domem” oraz uczestniczy we wszystkich przedsięwzięciach organizowanych w ramach Kampanii „Mie(dź) rodzinę”, prowadzonej szerzej przez Fundację KGHM Polska Miedź na terenie całego LGOM. Celem obu Kampanii jest przede wszystkim pozyskiwanie nowych kandydatów na rodziców zastępczych, których wciąż brakuje. Także funkcjonujące już rodziny zastępcze oraz ich podopieczni otaczani są wsparciem ze strony Ośrodka w formie poradnictwa specjalistycznego (psychologicznego, pedagogicznego, prawnego), szkoleń podnoszących kompetencje opiekuńczo-wychowawcze, spotkań i uroczystości dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą, integrujących środowisko zastępcze. Ośrodek aktywnie współuczestniczy przy akcjach wspierających, np. „Szlachetna Paczka”, „Salezjańska Paczka Pomocy”, „19 dni przeciwko przemocy i krzywdzeniu dzieci i młodzieży”, poszukuje sponsorów, którzy pomagają w przygotowaniu paczek świątecznych dla najmłodszych wychowanków pieczy zastępczej, współpracuje z Kuratorium Oświaty przy organizacji wypoczynku letniego dla dzieci z pieczy zastępczej, uczestniczy w realizacji projektów dla wychowanków pieczy zastępczej, np. „Inwestuję w swoją przyszłość”, „Czym skorupka za młodu”, „Wsparcie dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w okresie epidemii COVID-19”. Poza tym Ośrodek ściśle współpracuje i jest wspierany przez wszystkie podmioty, które działają na rzecz dziecka i rodziny, tj. powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, placówki oświatowe, sądy rodzinne, ośrodki adopcyjne, placówki opiekuńczo-wychowawcze.
Dla dzieci, których biologiczni rodzice nie mogą sprawować opieki, najlepiej byłoby, gdyby trafiły do rodzin, które funkcjonują w ich środowisku – mieście, gminie czy powiecie. Czy zawsze udaje się znaleźć pieczę zastępczą w najbliższej okolicy?
– Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej, umieszczając dziecko wymagające zabezpieczenia w pieczy zastępczej, musi wziąć pod uwagę wiele czynników, m.in. liczbę wolnych miejsc w docelowej rodzinie zastępczej, wiek dzieci, gotowość rodziny zastępczej do sprawowania opieki nad konkretnym dzieckiem, a także jego sytuację rodzinną. Odległość rodziny zastępczej od miejsca zamieszkania rodziców biologicznych ma ogromne znaczenie dla dziecka, uwzględniając szczególnie możliwość kontaktu dziecka z rodzicami oraz prowadzenia z nimi pracy pod kątem przywrócenia władzy rodzicielskiej.
Na jakie wsparcie mogą liczyć podopieczni domów dziecka i rodzin zastępczych, kiedy kończą 18 lat? Jaka pomoc jest im udzielana?
– Osoby, które ukończą 18 r.ż., za zgodą rodziców zastępczych bądź dyrektora placówki mogą pozostać w dotychczasowej pieczy zastępczej do czasu ukończenia 25 lat, jednak pod warunkiem, że się uczą. W przypadku osób pełnoletnich, które podejmą decyzję o opuszczeniu pieczy zastępczej, przysługuje im wsparcie w formie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie oraz zagospodarowanie, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz zatrudnienia, a także poradnictwa psychologicznego i prawnego. Ponadto mogą skorzystać ze szkoleń, warsztatów, kursów organizowanych w ramach licznych projektów mających na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu, np. „Inwestuję w swoją przyszłość”. Powyższymi zagadnieniami na terenie Powiatu Lubińskiego zajmuje się Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie.
W życie wchodzą nowe przepisy, które regulują między innymi liczbę podopiecznych w domach dziecka tak, aby równocześnie mogło w nich przebywać 14 dzieci. Czy w powiecie lubińskim przystosowano placówki do nowych wymogów?
– Obecnie na terenie Powiatu Lubińskiego funkcjonują 3 placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego, które zgodnie z przepisami mogą zapewnić opiekę i wychowanie nie więcej niż 8 dzieciom łącznie. Jedynym ustępstwem jest konieczność umieszczenia rodzeństwa, wówczas przepisy prawa dopuszczają umieszczenie w takiej placówce nie więcej niż łącznie 10 dzieci. Ponadto na terenie Miasta Lubina, w nowo wybudowanych, nowocześnie urządzonych budynkach, działają także 3 placówki opiekuńczo-wychowawcze typu socjalizacyjnego, w tym jedna łącząca zadania interwencyjnej. W każdej z tych placówek, prowadzonych przez Powiatowe Centrum Opieki i Wychowania w Lubinie, może przebywać łącznie nie więcej niż 14 dzieci.
„Rodzicielstwo zastępcze” nie jest dla każdego. Należy spełnić określone warunki, ale przede wszystkim kochać dzieci. Czym Pana zdaniem można zachęcić potencjalnych rodziców zastępczych, do podjęcia się tego zadania?
– Myślę, że należy przede wszystkim odwoływać się do ludzkich serc, empatii, poczucia odpowiedzialności i potrzeby pomagania słabszym, bo bez tych cech rodzicielstwo zastępcze nie zadziała. Poza tym głośno mówić o tym, jak wielką potrzebą jest tworzenie wciąż nowych, profesjonalnych rodzinnych form pieczy zastępczej, jak rodziny zastępcze zawodowe, rodzinne domy dziecka. Podkreślać, iż procedura kwalifikująca kandydatów na rodziców zastępczych nie jest niczym skomplikowanych, a rodzice zastępczy nie zostają sami. Mogą liczyć na wsparcie finansowe, psychologiczne, pedagogiczne i prawne. Zachęcać do odbycia bezpłatnego szkolenia prowadzonego dla rodzin zastępczych przez Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej, które pokaże czym jest i z czym się wiąże rodzicielstwo zastępcze, odpowie na najważniejsze pytania i pomoże rozwiać część wątpliwości.